Να σας πω μια Ιστορία;

«Το σύνολο των γεγονότων της ανθρώπινης ζωής στο παρελθόν και η διαδικασία της έρευνας, που οδηγεί στη γνώση τους, ονομάζεται Ιστορία.»

Δεν ξέρω γιατί αλλά η Ιστορία πάντα με συνάρπαζε! Θυμάμαι πως ήταν πάντα στα ένα-δύο αγαπημένα μου μαθήματα (μαζί με τα μαθηματικά, όσο αντιφατικό κι αν ακούγεται αυτό). Ένα από τα πρώτα πράγματα στην αρχή κάθε χρονιάς όταν έπαιρνα τα καινούρια βιβλία μου ήταν να διαβάσω το βιβλίο της Ιστορίας. Στα μάτια μου, οι χώρες έπαιρναν την μορφή προσώπων, οι αιώνες γίνονταν χρόνια και οι διπλωματικές σχέσεις μεταβαλλόντουσαν σε διαπροσωπικές. Η συνήθεια αυτή κράτησε όλα τα σχολικά μου χρόνια και εξελίχθηκε σε αγάπη για την Ιστορία και σε μια γεμάτη πάθος αναζήτηση των αιτίων των ιστορικών γεγονότων, πέρα από τα προφανή, που διδασκόμαστε, διαστρεβλωμένα είναι η αλήθεια πολλές φορές, στο σχολείο.
Θεωρώ δεδομένο πως ο καθένας μας καταλαβαίνει πως αντιλαμβανόμαστε με διαφορετικό τρόπο τα ίδια γεγονότα. Το περιβάλλον ανάπτυξης, η αντιληπτική ικανότητα, τα βιώματα, μας επηρεάζουν ποικιλοτρόπως ώστε τελικά τα ίδια συμβάντα να τα αντιλαμβανόμαστε διαφορετικά σε σχέση με τους γύρω μας. Κάπως έτσι είναι και η Ιστορία. Κάθε λαός την αντιλαμβάνεται με διαφορετικό τρόπο. Για εμάς η Σμύρνη κάηκε όταν μπήκαν οι Τούρκοι το 1922 και κατέστρεψαν ότι βρήκαν μπροστά τους. Για τους Τούρκους η Σμύρνη κάηκε όταν οι Έλληνες κατάλαβαν πως έχουν χάσει τον πόλεμο και αποφάσισαν να αφήσουν πίσω τους «καμένη γη». Το ίδιο ιστορικό γεγονός, λοιπόν, και δύο διαφορετικές εκφράσεις του, που υπόψιν είναι σχεδόν ισότιμες μια και υποστηρίζονται αμφότερες από εγκεκριμένους ιστορικούς (μια περιήγηση στο διαδίκτυο και λίγο ψάξιμο θα σας πείσει).
Παρόμοια παραδείγματα θα μπορούσαν να απαριθμηθούν και να μην μας φτάνουν οι σελίδες του τεύχους. Ουσιαστικά κάθε λαός επιχειρεί την δική του καταγραφή της Ιστορίας προσπαθώντας πάντα να αμβλύνει τις δύσκολες στιγμές του και να τονίσει τις θριαμβευτικές του. Αλλά ακόμα και στους ίδιους τους λαούς εμφανίζονται διαφορετικές Ιστορίες για τα ίδια ιστορικά γεγονότα. Χαρακτηριστηκότερο οικείο μας παράδειγμα είναι ο Εμφύλιος Πόλεμος του 1945-1949.
Με το που συμβαίνει ένα ιστορικό γεγονός ξεκινά η προσπάθεια καταγραφής του. Και επειδή στα γεγονότα δεν εμπλέκεται ποτέ ένας αλλά τουλάχιστον δύο ξεκινά μια προσπάθεια από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές να καταγράψουν την δική τους «αλήθεια» για την Ιστορία. Κάπως έτσι ο Εμφύλιος Πόλεμος ήταν «η προσπάθεια να αποφύγουμε τον κομμουνιστικό κίνδυνο» αλλά και «η προσπάθεια να πάρει ο ελληνικός λαός το κράτος στα χέρια του και όχι οι Δυτικοί». Τι πραγματικά συνέβη, κατά την ταπεινή μου άποψη δεν θα το μάθουμε ποτέ.
Αμέσως πριν τον ελληνικό Εμφύλιο Πόλεμο υπήρξε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος που ήταν «αγώνας της ανθρωπότητας ενάντια στις δυνάμεις του Άξονα», «πόλεμος ανάμεσα στις δυνάμεις του Καλού και του Κακού», «μια διαμάχη ανάμεσα στους σώφρωνες ηγέτες των Συμμάχων και του τρελού Χίτλερ» κλπ. Προς Θεού δεν έχω καμία διάθεση να υποστηρίξω την ναζιστική Γερμανία της εποχής και τις πρακτικές της. Ωστόσο, δεν μπορώ παρα να θεωρήσω δεδομένο πως τα γεγονότα δεν ήταν έτσι όπως μας τα παρουσιάζουν στις επόμενες γενιές. Δεν μπορώ παρά να υποστηρίξω πως ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν ένας οικονομικός πόλεμος ανάμεσα σε δυνάμεις που προσπαθούσαν να αποκτήσουν μεγαλύτερο μερίδιο στην «παγκόσμια πίτα». Όλα τα άλλα δεν είναι παρα ιστορική προπογάνδα που ξεκίνησε με την έναρξη του πολέμου και συνεχίστηκε για αρκετές δεκαετίες, από τους νικητές, χρησιμοποιώντας κυρίως την δύναμη της εικόνας που άρχισε από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα να αποτελεί από μόνη της απόδειξη ιστορικού γεγονότος (Ιστορία του Hollywod όπως μου αρέσει να την ονομάζω, αφού ο κινηματογράφος έπαιξε βασικό ρόλο στην όποια προπαγάνδα).
Δεν είναι τυχαία η φράση «η Ιστορία γράφεται από τους νικητές». Πράγματι ο «νικητής» σε ένα ιστορικό γεγονός γράφει την δική του αλήθεια για την Ιστορία και αυτή φτάνει στις επόμενες γενιές. Είναι βαθύτατα ειλικρινής και εύστοχη η φράση του πρωθυπουργού της Αγγλίας, κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, Ουίστων Τσώρτσιλ πως «η Ιστορία θα είναι καλή μαζί μου γιατί σκοπεύω να την γράψω». Πράγματι η Ιστορία στάθηκε πολύ καλή απέναντί του και μάλλον πολύ κακή απέναντι στον Χίτλερ για τον οποίο ο Τσώρτσιλ είχε δηλώσει «Δεν μισώ κανέναν παρά μόνο τον Χίτλερ. Και αυτόν για επαγγελματικούς λόγους».
Το ποιος είναι βέβαια ο νικητής στην Ιστορία είναι πολλές φορές δυσδιάκριτο, αφού ο φαινομενικά νικητής εύκολα μπορεί να αποδειχθεί χαμένος. Στην περίπτωση του ελληνικού Εμφυλίου η Ιστορία έγραψε πως νίκησαν οι δυνάμεις του Κυβερνητικού στρατού και πως οι Αντάρτες έχασαν. Είναι, όμως, πράγματι έτσι; Δυσκολο να απαντήσει κανείς. Με σχεδόν τον μισό ελληνικό πληθυσμό να είναι υπέρ του σοσιαλισμού ή του κομμουνισμού (προσθέστε τα ποσοστά των κομμάτων που υποστηρίζουν τις αντίστοιχες ιδεολογίες) και με ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό να έχει διαποτιστεί με τις αντίστοιχες ιδέες, μάλλον ο ουσιαστικός νικητής στον Εμφύλιο ήταν οι Αριστεροί. Δεν είναι τυχαίο πως μισό αιώνα μετά και όμως μνημονεύονται ως «ήρωες» όσοι αγωνίστηκαν για την Αριστερά ενώ όσοι αγωνίστηκαν με τον κυβερνητικό στρατό είναι ξεχασμένοι. Δεν είναι τυχαίο πως αποσιωπούνται γεγονότα που δεν συμφέρουν όσους έχουν αριστερές καταβολές (ενδεικτικά να αναφέρω την Πηγάδα του Μελιγαλά ).
Σίγουρα και στο συγκεκριμένο παράδειγμα, του Εμφυλίου, αλλά και γενικότερα οι εμπλεκόμενες πλευρές έχουν γεγονότα να κρύψουν και να τονίσουν. Αυτός είναι, άλλωστε, ο ιστορικός «πόλεμος» που ξεσπά συνέχεια και στον οποίο συμμετέχουμε, αφού η Ιστορία γράφεται καθημερινά και αδιάκοπτα από όλους μας. Όσο και αν θέλουμε αν είμαστε αντικειμενικοί, ποτέ δεν θα υπάρξουμε τέτοιοι. Η συμμετοχή μας είναι δεδομένη και απλά είναι στο χέρι να ψάξουμε όσο μπορούμε τα ίχνη της ιστορικής αλήθειας ώστε να αποκτήσουμε την ιστορική γνώση.
Η μνήμη των ιστορικών γεγονότων και των αιτιών τους είναι μεγάλο προτέρημα για έναν λαό. Δυστυχώς, μου δίνεται η αίσθηση πως για πολλά από όσα συνέβησαν τον προηγούμενο αιώνα και μας αφορούσαν ως λαό είμαστε στο μεταίχμιο της λήθης τους...
Μέχρι, όμως, να τα θυμηθούμε να σας πω μια Ιστορία;

Αγαπητοί συνοδοιπόροι των ανάστροφων μονοπατιών σιγά, σιγά επιστρέφουμε από τις διακοπές, αν δεν το έχουν κάνει ήδη οι περισσότεροι...

το blog με τη βοήθειά σας, τη συμμετοχή σας και το ενδιαφέρον σας θα συνεχίσει να βαδίζει...

χθες σκεφτόμουν πως εμείς οι άνθρωποι δεν κάνουμε εύκολα υπερβάσεις. Αλλοτριωνόμαστε νομίζοντας πως βελτιωνόμαστε, προσπαθούμε με το ζόρι να πείσουμε τον εαυτό μας πως όλα είναι καλά και αναπτυσσόμαστε πολλές φορές σε ένα περιβάλλον, αναπνεόντας "καυσαέριο" αντί για οξυγόνο...το δεύτερο τότε μας φαίνεται βλαβερό...κι αν τολμήσει κανείς να είναι αντικειμενικά ειλικρινής απέναντί μας, συνήθως τον συρρικνώνουμε μέσα μας...ενώ ξέρουμε πως φανερώνει κάποιες αλήθειες δεν τις αντέχουμε. Δεν είναι όλα δεδομένα. Για να είμαστε όντως ρεαλιστές! Αυτά!

Καλά κουράγια με υγεία, χαρά και καθαρή οπτική!